OPIS DZIAŁALNOŚCI (OD POCZĄTKU ISTNIENIA DO DZISIAJ)
Fundacja „Europa Nadziei” istnieje w sposób formalny od 1 lipca 2004 r. (akt założycielski), zaś zarejestrowana w KRS została 30 lipca 2004 r. Zanim podjęliśmy konkretne kroki w celu otrzymania statusu osoby prawnej, przez pięć lat spotykaliśmy się regularnie raz w miesiącu jako nieformalna grupa pasjonatów o nazwie Polski Ośrodek Joanny d’Arc i Charles’a Péguy „Europa Nadziei”. Współpracowaliśmy wtedy aktywnie także na co dzień, prowadząc razem i indywidualnie wielorakie działania propagujące wybitne teksty kultury, oparte na tradycyjnych wartościach humanistycznych.
Życia i charyzmaty zarówno Joanny d’Arc jak i Charles’a Péguy, wydają się tutaj szczególnie znamienne. Postać Dziewicy Orleańskiej jest raczej powszechnie znana, choć poszczególne etapy jej doczesnej i nadprzyrodzonej misji, dramatyczna i samotna walka do końca o „Nadzieję wbrew nadziei” (prawdziwie dziś prorocka i warta przypomnienia) są na pewno godne głębszego przestudiowania. Charles Péguy, francuski filozof i poeta z przełomu XIX i XX wieku, bard i bratnia dusza Joanny, pozostaje w Polsce częściowo zapomniany, częściowo nieznany, ma szanse jednak stać się prawdziwą kopalnią i punktem odniesienia dla wielowątkowych studiów badawczych i osobistych przemyśleń.
Od momentu zawiązania się tej swoistej wspólnoty (sierpień 1999 r.) naszym punktem oparcia i odniesienia pozostają organizowane przez nas międzynarodowe sesje i seminaria naukowe. Dzięki nim tworzą się możliwości autentycznych spotkań międzyludzkich i kontynuowania tych więzi; stale podtrzymujemy też wzajemne kontakty na polu akademickim, międzywyznaniowym i eklezjalnym. Staramy się dbać o to, by działania nasze prowadziły ich odbiorców do odnawiania i pogłębiania formacji zarówno intelektualnej jak i duchowej, poszerzania horyzontów, wymiany myśli, a wreszcie do pisania artykułów i rozwijających prac naukowo-badawczych. Obecnie dalej podążamy tym samym szlakiem, poszukując tego, co stanowi wspólne i najgłębsze podstawy cywilizacji narodów Europy, ich źródo nadziei na takie duchowe zjednoczenie, które łącząc pozwala zachowywać jednocześnie odrębność kulturowych tożsamości. Działamy na rzecz tak pojętej integracji europejskiej poprzez rozwijanie kontaktów i współpracy międzynarodowej z zagranicznymi ośrodkami i zespołami ludzkimi mającymi cele do naszych zbieżne. Naszym głównym celem statutowym jest upowszechnianie kultury wysokiej w społeczeństwie, m. in. poprzez edukację (w zakresie prowadzenia szkoleń seminaryjnych/warsztatów dla nauczycieli i studentów) oraz współpracę dydaktyczną z uczelniami wyższymi.
Oto wykaz naszych konkretnych działań do dnia dzisiejszego:
* Jeszcze jako nieformalnie istniejący Polski Ośrodek Joanny d’Arc i Charles’a Péguy „Europa Nadziei” zorganizowaliśmy samodzielnie dwie międzynarodowe sesje (koszty organizacyjne, podróż i pobyt uczestnicy pokryli ze środków własnych):
– 27-31 sierpnia 1999 r. w Magdalence pod Warszawą – nt. Europa, źródła Nadziei (sesja założycielska);
– 14-19 lutego 2000 r. w Czernej pod Krakowem – nt. Europa, prorocy, proroctwa (uczestnicy reprezentowali 13 krajów Europy i świata).
* W latach 2000-2004 spotykaliśmy się co miesiąc na konwersatoriach w Warszawie; najpierw w lokalu Instytutu Dialogu Katolicko-Judaistycznego UKSW, ul. Nowogrodzka
* 17 lutego 2004 r. z inicjatywy i przy czynnym współudziale naszej grupy odbyła się debata (Instytut Francuski w Warszawie), częściowo sfinansowana przez sekcję kultury Ambasady Republiki Francuskiej nt. Charles Péguy od nowa. Czy intelektualiści mają jeszcze dzisiaj jakieś moralne zadanie do spełnienia? W debacie, którą animował Jean-Yves Potel, udział wzięli: Yves Avril, Alain Finkielkraut, Konstanty Gebert, Bronisław Wildstein i Krzysztof Zanussi.
* Już jako Fundacja „Europa Nadziei”, wraz ze Stowarzyszeniem „Le Porche” z Orleanu oraz Rocznikiem filozoficznym „Teologia polityczna”, mamy na swoim koncie dwie kolejne międzynarodowe sesje, które odbyły się w Warszawie. Wybrane na nasze obrady miejsce (Ośrodek Amicus na warszawskim Żoliborzu) związane jest z osobą i działalnością ks. Jerzego Popiełuszki, zamordowanego w 1984 r. kapelana Solidarności. Oto one:
– 11-14 września 2004 r. – nt. Wojna i pokój. Pojednanie. Na sesję przyjechało kilkunastu gości zagranicznych; uczestnicy z Polski to m.in.: Stanisław Gabriel Cichocki (wieloletni działacz PPS-WRN); Dariusz Karłowicz (filozof i publicysta, współredaktor rocznika „Teologia polityczna”); Andrzej Paczkowski (współautor Czarnej Księgi komunizmu); Zbigniew Stawrowski (filozof, uczeń ks. Józefa Tischnera); Henryk Szlajfer (autor książki Polacy i Żydzi. Zderzenie steretypów); Tomasz Terlikowski (filozof i publicysta, znawca problematyki ekumenizmu); Bronisław Wildstein (dziennikarz i publicysta) i Jan Żaryn (historyk IPN, autor książki o Kościele polskim w czasach PRL).
– 16-18 grudnia 2005 r. – nt. Chronos i Kairos. Czas ludzi, czas Boga. Nasze spotkanie tuż przed końcem 2005 r. pomyślane było jako ostatni akcent upamiętniający trzy przypadające w mijającym roku ważne rocznice: 60 lat od końca wojny, 40 lat od podpisania deklaracji o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra Aetate, 25-lecie istnienia NSZZ Solidarność. Wśród uczestników sesji znaleźli się m.in.: Yves Avril z Orleanu; ks. Michał Janocha (UKSW); marszałek Sejmu RP Marek Jurek; Dariusz Karłowicz; Andrzej Kunert; Dimitrij Karatjejew (Akademia Mohylańska z Kijowa); Krystyna Kurczab-Redlich; Salomon Malka z Paryża (filozof, współredaktor „Cahiers d’Études Lévinassiennes”); Jan Marejko (filozof i publicysta z Genewy, uczeń i spadkobierca myśli Hannah Arendt); prof. Anna Świderkówna; Irina Tatarowa (OBTA, UW); Bronisław Wildstein; Antoni Zambrowski (wieloletni działacz opozycyjny, redaktor „Tygodnika Solidarność”); reżyser Krzysztof Zanussi. W ramach sesji (17 grudnia 2005 r.) zorganizowaliśmy debatę otwartą nt. Etos „Solidarności” wczoraj i dziś, poprzedzoną projekcją filmu Krzysztofa Zanussiego Persona non grata oraz prezentację książki Katarzyny R. Pereira pt. Charles Peguy i Biblia. Symboliczna lektura życia i dzieła Péguy'ego (wyd. Neriton). Prezentacji towarzyszyła kapela Klezmersów.
– 14-16 września 2006 r. – nt. Między miastem człowieczym i Miastem Boga. Tym razem w Oświęcimiu i Krakowie miało miejsce międzynarodowe seminarium, którego głównym organizatorem i koordynatorem była nasza Fundacja. W seminarium wzięło udział liczne grono wybitnych myślicieli i nauczycieli akademickich z Polski i zagranicy (w tym: Australia, Belgia, Estonia, Francja, Holandia, Niemcy, Szwajcaria). Jego realizacja dofinansowana została kwotą 10.800,- PLN przez Narodowe Centrum Kultury z dotacji otrzymanej przez nas w ramach Programu Operacyjnego „Patriotyzm jutra”, ogłoszonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wydatnej pomocy organizacyjnej i logistycznej udzieliły nam także następujące instytucje i organizacje: Stowarzyszenie „Le Porche” z Orleanu (Francja), Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera, Ośrodek Myśli Politycznej oraz Klub Jagielloński (Kraków).
* W roku 2007 odbyło się kilka zorganizowanych przez naszą Fundację wydarzeń. Mistyka przyjaźni to wspólny temat trzech pierwszych z nich: dwie międzynarodowe sesje naukowo-rekolekcyjne (Kraków/Oświęcim i Białystok/Warszawa) oraz studencka pielgrzymka śladami Charles’a Péguy do Chartres. Oto ich opis:
– 9-11 marca 2007 r. – nt. Mistyka przyjaźni. Co dalej w dialogu chrześcijańsko-żydowskim? Była to sesja naukowo-rekolekcyjna, nad której organizacją i przebiegiem – oprócz Fundacji „Europa Nadziei” – czuwały następujące instytucje: Stowarzyszenie Przyjaciół „Le Porche” z Orleanu, Międzywydziałowy Instytut Ekumenii i Dialogu Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie oraz Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Po debacie na PAT, która odbyła się w piątek, 9 marca 2007 r. – między Salomonem Malką z Paryża a Yves Avril’em – w programie sesji przewidziane było wspólne zwiedzanie krakowskiej dzielnicy Kazimierz, nabożeństwo szabasowe w synagodze na ul. Szerokiej oraz seder szabasowy z rabinem Krakowa. Następnego dnia (10 marca 2007 r. ) uczestnicy sesji wyjechali do Oświęcimia, gdzie w Centrum Dialogu i Modlitwy mieli możność wysłuchania wykładu ks. Manfreda Deselaersa nt. Dialog religijny po Auschwitz. Ks. Konstanty Michalski, po czym udali się do KL Auschwitz-Birkenau. Nazajutrz, z powrotem w Krakowie, wzięli udział w Marszu pamięci, organizowanym tam co roku dla upamiętnienia 64-rocznicy likwidacji krakowskiego getta.
– 31 marca-1 kwietnia 2007 r. – grupa 16 studentów romanistyki Uniwersytetu w Białymstoku wraz z dwójką wykładowców i opiekunem-księdzem odbyła pielgrzymkę z Paryża do Chartres, dołączając do pielgrzymki organizowanej przez duszpasterstwo akademickie we Francji (nasi studenci wędrowali z grupą Wspólnoty Chemin Neuf). Temat tegorocznego pielgrzymowania Francuzów to Rewolucja miłości.
– 9-12 czerwca 2007 r. – nt. Mistyka przyjaźni. Międzynarodowa sesja organizowana przez Fundację „Europa Nadziei”, Instytut Francuski w Warszawie, Stowarzyszenie Przyjaciół Joanny d’Arc i Charles’a Péguy „Le Porche” z Orleanu, Katedrę Filozofii Wydziału Historyczno-Socjologicznego oraz Katedrę Neofilologii Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku. Oprócz wysłuchania szeregu referatów wygłoszonych na Uniwersytecie w Białymstoku, w Muzeum w Tykocinie i w Centrum „Amicus” w Warszawie i przedyskutowania ich, uczestnicy sesji wędrowali szlakiem obecności społeczności żydowskiej i martyrologii Polaków i Żydów w Białymstoku, Tykocinie i Warszawie; zwiedzali też obóz w Treblince. W ramach sesji odbyło się także kilka towarzyszących jej wydarzeń kulturalnych i intelektualnych (wszystkie współorganizowane przez naszą Fundację):
- projekcja filmu dokumentalnego Tykocin, reż. Jérôme de Missolz i Frédéric Brenner, 2003 (miejsce: Muzeum w Tykocinie);
- spotkanie Uus Vana Teater z Estonii (pp. Marika et Vahur-Paul PÕLDMAN) z licealistami oraz warsztaty teatralne nt. Teatr jako doświadczenie przyjaźni (miejsce: Zespół Szkół im. Prezydenta Ignacego Mościckiego w Zielonce);
- prezentacja polskiego wydania książki Charles’a Péguy Przedsionek misterium drugiej cnoty – z udziałem Yves Avrila, Maji Komorowskiej, Katarzyny Pereira oraz Leona Zaręby (miejsce: Księgarnia/Kawiarnia „Tarabuk” w Warszawie);
- debata „Dziennika” nt. Demokracja nienawiści – z udziałem Alain’a Finkielkraut’a i Pawła Śpiewka (miejsce: Biblioteka Narodowa, sala im. Stefana Dembego).
Czwartym wydarzeniem była dyskusja panelowa nt.: Rewolucja francuska wczoraj i dziś. Współorganizatorem jej był Instytut Romanistyki UW oraz periodyk Res Publica Nowa. Oto uczestnicy panelu: Halina Popławska (autorka powieści historycznych), Katarzyna Pereira (Uniwersytet w Białymstoku), Karolina Rożek (Uniwersytet Warszawski), Jan Prokop (Wyższa Szkoła Umiejętności w Kielcach), Remigiusz Forycki (Uniwersytet Warszawski) i
* Oprócz opisanych powyżej działań Fundacja „Europa nadziei” była inicjatorem i organizatorem kilku innych wydarzeń na terenie Warszawy i miasta Zielonki (tutaj Fundacja ma swoją siedzibę):
– 2 grudnia 2004 r. dwa spotkania młodzieży szkolnej i mieszkańców Zielonki z Grzegorzem Łubczykiem, autorem książki oraz filmu na temat ratowania Żydów podczas ostatniej wojny pt. Polski Wallenberg. Rzecz o Henryku Sławiku; współorganizatorzy i gospodarze spotkań: Zespół Szkół im. Prezydenta Mościckiego oraz Miejskie Gimnazjum im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego;
– 11 marca 2005 r. międzynarodowa konferencja naukowa nt. Mesjanizm i polityka, wraz z koncertem pieśni sefardyjskich w wykonaniu Jadwigi Teresy Stępień (miejsce: sala koncertowa Zamku Królewskiego w Warszawie); współorganizatorem konferencji był Rocznik filozoficzny „Teologia Polityczna”, zaś gospodarzem – Dział Oświaty Zamku Królewskiego w Warszawie;
– 16 marca 2005 r. spotkanie młodzieży z Krzysztofem Zanussim nt. Kim jest święty? (miejsce: sala „Zaułek” w Zielonce); współorganizatorzy: Zespół Szkół im. Prezydenta Mościckiego w Zielonce oraz Stowarzyszenie „Porozumienie dla Zielonki”;
– 4 kwietnia 2005 r. spotkanie licealistów Zielonki z prof. Władysławem Bartoszewskim nt. Warto być przyzwoitym (miejsce i współorganizatorzy – j.w.);
– 20 maja 2005 r. wieczór kultury francuskiej Francja w Zielonce, gospodarz i współorganizator: Szkoła Aktywności Twórczej w Zielonce;
– 4 listopada 2005 r. wieczór kultury francuskiej Bliżej z Francją (miejsce: Zespół Szkół im. Prezydenta Ignacego Mościckiego w Zielonce); współorganizatorzy: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, Burmistrz Miasta Zielonka oraz Starosta Wołomiński;
– 12 września 2006 r. polsko-francuska konferencja nt. Zielonka w Orleanie (miejsce – j.w.), współorganizatorzy: Burmistrz Miasta Zielonka oraz Starosta Wołomiński.
* Niektóre z wydarzeń organizowanych przez nas w Zielonce były formą realizacji przez nas od początku listopada 2004 r. wraz z miejscowym Zespołem Szkół im. Prezydenta Ignacego Mościckiego oraz Liceum Świętego Karola w Orleanie polsko-francuskiej wymiany młodzieży nt. Dwie figury bohatera narodowego i nadziei: Joanna d’Arc i Mały Powstaniec Warszawski. Oprócz interdyscyplinarnych ścieżek tematycznych w obu placówkach dydaktycznych zrealizowane zostały kolejne działania:
– w sierpniu 2005 r. wystąpiliśmy z wnioskami o dwie dotacje do naszych władz Gminy i Powiatu. W ramach pierwszego konkursu przyznano nam z puli Burmistrza miasta Zielonki sumę 3000 zł, przeznaczoną na pokrycie kosztów zorganizowania i poprowadzenia w Zespole Szkół w Zielonce imprezy kulturalnej Bliżej z Francją. Drugie dofinansowanie przyznał nam Powiat Wołomiński w kwocie 9000 zł na realizację w tejże szkole projektu nt. Powstanie Warszawskie naszym dziedzictwem. Peregrynacja szlakiem Powstańców. Warsztaty teatralne i filmowe z młodzieżą licealną Zielonki. Owocami pracy z uczniami były dwa utwory, jeden sceniczny, drugi filmowy: spektakl pt. Dziś idę walczyć Mamo... oraz film amatorski pt. Wędrówka szlakiem nadziei. Pokaz filmu i premiera spektaklu odbyły się w szkole w grudniu 2005 r.
– przez cały rok szkolny 2005/2006 nasza Fundacja wspierała ZS w Zielonce w dalszym przygotowywaniu młodzieży do spotkania z rówieśnikami z Francji, m. in. przez założenie i prowadzenie w szkole Koła Kultury i Historii Europy. W ramach tych zajęć podejmowane zostały następujące działania i tematy: 1. warsztaty na temat rozumienia istoty patriotyzmu dawniej i dziś / 2. źródła kształtowania się tożsamości narodowej Polaków i Francuzów (od średniowiecza do współczesności) / 3. poszukiwanie historycznych związków Polski i Francji / 4. zapoznanie się z historią średniowiecznej Francji ze szczególnym uwzględnieniem sylwetki Joanny d’Arc jako bohatera narodowego / 5. zapoznanie z historią własnego regionu na tle II wojny światowej / 6. przygotowywanie referatów uczniowskich na temat Powstania Warszawskiego / 7. projekcje filmów fabularnych i dokumentalnych na temat II wojny światowej
– wiosną 2006 r. nauczyciele ZS w Zielonce, którzy aktywnie współpracują z naszą Fundacją oraz z Ośrodkiem Dokumentacji Etnograficznej przy Starostwie Wołomin, przygotowali wniosek o dotację do Narodowego Centrum Kultury, w ramach Programu Operacyjnego „Patriotyzm jutra”. Ich celem było uzyskanie niezbędnego wsparcia finansowego na wyjazd licealistów z Zielonki do Orleanu i dalsze przygotowywanie jego artystycznej oprawy oraz – po powrocie – uwieńczenie go realizacją i montażem dwóch filmów dokumentalnych z materiału sfilmowanego przez młodzież podczas pobytu we Francji, pod opieką artystyczną reżysera Krzysztofa Żurowskiego. Tak więc dzięki przyznanej przez NCK kwocie nasi uczniowie mogli zaprezentować wobec francuskich rówieśników i nauczycieli zarówno film jak i spektakl o Powstaniu Warszawskim (przetłumaczone na j. francuski), w Liceum Świętego Karola w Orleanie wystąpiła też nasza uczniowska grupa taneczna z krakowiakiem i... kankanem.
– w maju i lipcu 2006 r. nasza Fundacja wystąpiła z kolejnymi dwoma wnioskami o dotację do naszych samorządowych władz lokalnych. Chodziło nam o zdobycie środków na zorganizowanie wspólnie z nauczycielami i uczniami Zespołu Szkół w Zielonce międzynarodowej konferencji nt. Zielonka w Orleanie, podsumowującej program i przebieg pobytu strony polskiej we Francji. W wyniku rozstrzygniętych konkursów Burmistrz miasta Zielonka przyznał nam sumę 4000 zł, zaś Powiat Wołomin – sumę 2000 zł. Dzięki temu mogliśmy dofinansować m.in. koszty podróży do Polski i pobytu w Zielonce trojga nauczycieli z Liceum św. Karola w Orleanie oraz dokończenie pracy nad filmami z majowego wyjazdu do Francji oraz ich przetłumaczenie na j. francuski. Premiera obu filmów (o tytułach Patriotyzm jutra. Joanna d’Arc dzisiaj oraz Migawki z Francji) odbyła się w Zespole Szkół w Zielonce właśnie podczas konferencji w dniu 12 września 2006 r. (nauczyciele z Orleanu otrzymali od nas wersję obu filmów w języku francuskim).
Podsumowanie:
Dotychczasowa działalność Fundacji przyniosła efekty w dwu obszarach. Z jednej strony – w obszarze krajowym i międzynarodowym przyniosła zacieśnienie i ożywienie międzynarodowej współpracy stale powiększającego się grona polskich i zagranicznych intelektualistów, zainteresowanych rozwijaniem i rozpowszechnianiem humanistycznej kultury europejskiej, opartej na tradycyjnych wartościach.
Z drugiej strony – w sferze lokalnej dwu niewielkich podwarszawskich miejscowości – Fundacja przyczyniła się zarówno do rozbudzenia zainteresowań historycznych, patriotycznych i kulturalnych u miejscowej młodzieży szkolnej, jak i do nawiązania przez tę młodzież interesujących dla ich rozwoju kontaktów z rówieśnikami francuskimi. Wydaje się, że osiągnięcia te mogłyby być jeszcze większe, gdyby nie ograniczenia w zakresie środków finansowych, których pomimo dużych wysiłków Fundacji nie udało się dotychczas powiększyć w sposób dostateczny.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz